European Bonsaï San Show 2014

Ligustrum: van haag naar bonsai

Na een leven als deel van een haag werd deze lugustrum in 2009 uitgegraven en opgepot. Eén jaar later vertoont de plant een zeer sterke groei wat alleen maar op een brok gezondheid wijst.

Ligustrum is een zeer sterke plant en ideaal voor bonsai-ingrepen. De plant mag gerust teruggesnoeid worden tot de romp, ze zal opnieuw uitlopen en overvloedig nieuwe scheuten ontwikkelen. Dit diende in dit voorbeeld ook gedaan te worden om tot een acceptabele bonsaistam te komen.

In plaats van elke stam terug te zagen werd gekozen om ze halfweg in te zagen ...

... en vervolgens, om een meer natuurlijk uitzicht te krijgen, van de basis te scheuren.

Alle stammetjes werden zo behandeld om een meer taps uitzicht te krijgen.

Door de stam ongemoeid te laten aan de onderzijde/links werd deze massiever en werd bovendien de tapsheid nog meer benadrukt.

Met behulp van een slijpmachine werden de randen afgevlakt. De stambasis meet nu net geen 17 cm.

Nu de boom een mooie tapsheid vertoont wordt besloten om hem te verpotten in een container met een beter bonsaimengsel. Dit zal niet alleen de groei bevorderen maar maakt het ook gemakkelijke het onkruid definitief te verwijderen.

Tijdens deze ingreep viel meteen op dat de vorige eigenaar de boom veel te diep in de pot geplaatst had. De werkelijke stambasis zat maar liefst 10 cm onder het grondoppervlak. Dit is een belangrijk gegeven want de stambasis bepaalt de verdere verhoudingen van de boom.

Na het verpotten vertoont de boom een mooie stam waarop verder gebouwd kan worden. Hij werd nu met rust gelaten om opnieuw op krachten te komen.

Voorjaar volgend seizoen. Er is beslist om deze zijde als voorzijde voor de toekomstige bonsai te gebruiken. De ligustrum is één van de eerste soorten die knopgroei vertonen in het vroege voorjaar maar pas echt op gang komen in de maanden mei/juni.

Zomer van hetzelfde jaar. De boom vertoont, dank zij gebruik van de gepaste meststoffen, groeischeuten van wel een meter lang. Bovendien had hij heel wat kracht opgedaan en kon overgegaan worden naar een selectie van de takken voor de verdere opbouw.

Enkele scheuten zijn weerhouden als toekomstige takken.

De takken worden bedraad en de boom krijgt een eerste vorming. Binnen de week kwamen al nieuwe scheuten tevoorschijn.

In oktober van hetzelfde jaar werd een aanvang genomen met het freeswerk. Oude wonden werden weggewerkt en uitgehold.

Het uiteindelijke doel van het freeswerk moest een holle stam worden. Een groot volume van de boom zou dus verwijderd worden. Het hout van ligustrum is hard en vraagt wat inspanning bij het frezen.

De eerste "freesingrepen" zijn achter de rug.

Februari van het volgende jaar: de boom werd opnieuw met de frees onder handen genomen. Weer werd meer hout verwijderd en détailwerk uitgevoerd. De boom werd opnieuw van zijn bladeren ontdaan en opnieuw bedraad.

Een maand later kreeg de boom een nieuwe behuizing. Het was tijd voor zijn eerste bonsaipot. Daarvoor diende het nodige snoeiwerk aan de wortels te gebeuren.

De wortels aan de voorkant van de boom stonden in verbinding met dood hout, zouden op termijn toch afsterven en mochten onmiddellijk verdwijnen.

Beneden had de wortelkluit een grote bol. Deze had geen enkel nut en zou bovendien een lage plaatsing in een bonsaipot verhinderen.

Dus ... de zaag erin en in de pot.

Mei: de boom in zijn eerste bonsaipot.

De boom had nu zes maanden verdiende rust achter de boeg. Nu de nieuwe groei er zat aan te komen werd alles nog eens terug gesnoeid, bedraad en in vorm gezet.

Juni volgend groeiseizoen. Een volume nieuwe groei. Net zoals het vorige jaar had de boom volledig vrij mogen groeien.

Najaar en drie jaar na de eerste vormgeving, de finale look van de ligustrum.

Origineel artikel: "Privet Bonsai Progression" © Harry Harrington

Meststof 0-10-10 in vraag gesteld

Michael Hagedorn vindt het gebruik van meststof 0-10-10 een slag in het water. Zeker omdat het dan in bonsaimiddens nog aangeprezen wordt als "de" meststof tijdens de herfst.

De meststof 0-10-10 wordt in wezen gebruikt voor een betere bloei van de bloemen en bij het planten van vaste planten waar er een zwakke topgroei vastgesteld wordt bij de wortels.

Om in een bonsaituin met weinig bloeiende bomen deze meststof alleen als herfstmeststof te gebruiken heeft zo goed als geen zin.

Eén van de vele 0-10-10 meststof die wel degelijk hun dienst bewijzen maar niet als herfstmesttof voor bonsai

Zoals het eerste cijfer in de samenstelling aanduidt, bevat deze meststof geen stikstof. Nochtans heeft elke celverandering in een plant, ook deze tijdens de herfst, nood aan stikstof.

De bouwstenen van elk leven zijn koostof, zuurstof, waterstof en stikstof. Deze stoffen maken de zo noodzakelijke aminozuren aan (kalium en fosfor zijn ook belangrijk maar spelen slechts in een later stadium hun rol) die de basis vormen van de verdere ontwikkeling van elk levend wezen.

In bonsaimiddens is het gebruik van de 0-10-10 algemeen goed om zelfs de minste groei van de boom te vermijden.

Heb je tijdens het groeiseizoen wel stikstof toegevoegd dan zal verder gebruik tijdens de herfstmaanden geen spectaculaire groei verwezenlijken omdat de koudere temperaturen dit zullen tegen gaan.

Wanneer we de natuur bekijken dan verdwijnt de component stikstof niet uit het "herfstgebeuren". Het gebruik van samenstellingen 5-5-5 gedurende het groeiseizoen, en in de herfst, is een standaardgegeven bij bonsaiprofessionals in Japan. Een late groeispurt is er helemaal niet aan de orde.

Je kunt gerust stellen dat stikstof nodig is in elke fase van de ontwikkeling van een plant ook in de herfst. Bonsai zijn ook planten. Het is een verkeerde stelling te denken dat stikstof enkel de groei stimuleert.

Origineel artikel: "The Hype over 0-10-10" © Michael Hagedorn

Van drie stammen naar één.

Een ligustrum uit een haag. Niet veel bijzonder: drie recht opgaande stammen, op een klomp van 13 cm.

Achttien maanden later: de 'boom' had zich goed aangepast getuige de sterke groei. Deze werd regelmatig terug gesnoeid om de takkenstructuur te verbeteren.

Het eerste werk, de stam. Er zijn twee opties:

• een aantal jaren terug de volle grond in om alzo de tapsheid te verbeteren;
• de frees in de drie stammen en zo een tapser geheel vormen;
• of ...

De schets toont een bovenaanzicht van de drie  stammen.

Door het verwijderen van het binnenste deel van elke stam ...

wek je het beeld van één geheel op. We krijgen één stam die voor een deel weggerot is.

Door gebruik te maken van het juiste materiaal kan de stam verder uitgehold worden.

Bovenaanzicht voor en na het freeswerk.

Met behulp van de slijpmachine werd de stam uitgehold (zie schets hierboven).

Een holle schelp bleef over en vormt de levensader van de boom.

Het inwendige deel werd zwart gemaakt (kleurstof  in de jinvloeistof). Door deze ingreep werd het holle karakter nogmaals beklemtoond.

Nog wat detailwerk met fijn freesmateriaal en de eerste vorming van de takken wordt uitgevoerd.

Détail

Restant van de draad toen de boom nog deel uit- maakte van een haag.

De boom voordat hij verpot werd.

Het volgende voorjaar werd de ligustrum verpot.

In zijn nieuwe pot

Détail van de pot gemaakt door Vic Harris. De pot werd speciaal ontworpen en gemaakt voor deze boom.

Najaar. Goede ontwikkeling van de takkenstructuur. Er wordt besloten om alleen het loof aan de  linker zijde van de boom te behouden.

Het rechtse deel van de boom werd ontdaan van de schors, met de frees bewerkt en met jinvloeistof behandeld.

Na de herstijling: 32 cm groot.

Voor en na.

Origineel artikel: "Privet Bonsai: Carving 3 trunks Into 1" © Harry Harrington